قیامت

در قرآن، در آیه سوره ق مى‏خوانیم: و جائت سكرة الموت بالحق ذلك ما كنت منه تحید: و سرانجام، سختى‏هاى مرگ، به حق فرا رسد، (و به انسان گفته مى‏شود) این همان چیزى است كه از آن مى‏گریختى.
لحظات مرگ براى هر انسانى، سخت و ناگوار است، چرا كه از یكسو مساله فراق و جدائى از دوستان و آنچه روح انسان سالها با آن خو گرفته است، پیش مى‏آید. و از سوى دیگر خود در را در چنگال حوادث بعد از مرگ مى‏نگرد، حوادثى كه با محاكمه و مجازات و كشف باطن، و تنهایى همراه است و نگرانى شدید در مورد نتیجه اعمال و سرنوشت نهائى، احساس مى‏شود.
در مورد اول (فراق)، مرگ یك مرحله انتقالى مهم است، و انسان در آن لحظه، تمام پیوندها را كه با آنها خو گرفته، قطع مى‏كند، ناپایدارى و بى ثباتى جهان را لمس مى‏نماید، و خود را كاملا براى ورود به جهانى تازه مى‏بیند، و در این حال تلخى فراق را مى‏چشد.
امام على (علیه السلام) مى‏فرماید: مرگ همراه سختى‏هائى شدیدتر از آنچه در وصف بگنجد و یا با ترازوى عقل سنجیده شود مى‏باشد. (غررالحكم‏)
و طبق بعضى از روایات، حتى مردان خدا و پیامبران كه نه دل بستگى به دنیا داشتند، و نه وحشتى از آینده، از سختى‏هاى لحظه مرگ، این لحظه انتقالى، نگران بودند، چنانكه در مورد رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) روایت شده در لحظات آخر عمر مباركش، دست در ظرف آبى مى‏كرد و به صورت مى‏كشید و زبانش به ذكر لا اله الا اللّه حركت مى‏نمود و فرمود ان للموت سكرات: مرگ، شدائد و سختى هایى دارد. (تفسیر روح البیان، ج 9، ص 188 )

حسابرسی در قیامت

یکی از مراحل قیامت، مرحله حساب است. این، یکی از مواقف و منازل قیامت است؛ یعنی از اعمال و رفتاری که انسان در دنیا نموده است، حساب می کشند، و به آن ها رسیدگی می کنند: « لِلّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی اْلأَرْضِ وَ إِنْ تُبْدُوا ما فی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحاسِبْکُمْ بِهِ اللّهُ فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ عَلی کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ»؛ « آنچه در آسمان ها و زمین است، از آنِ خداست و (از این رو) اگر آنچه را در دل دارید، آشکار سازید یا پنهان، خداوند شما را بر طبق آن، محاسبه می ‏کند. سپس هر کس را بخواهد (و شایستگی داشته باشد)، می ‏بخشد و هر کس را بخواهد (و مستحق باشد)، مجازات می‏ کند و خداوند به همه چیز قدرت دارد».(5) امام علی علیه السلام در این باره فرموده است: